Vivid and in your prime, you will leave me behind

Σήμερα γράφει η Μαρκησία του Ο. για τους Smiths με αφορμή τις συναυλίες του Morissey σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Adblock

Με όση χαρά προσφέρθηκα να γράψω κάτι για τους Smiths, άλλη τόση αδυναμία νιώθω να γράψω τελικά κάτι με ειρμό – ή και νόημα.

Οι Smiths για μένα σημαίνουν τόσα διαφορετικά πράγματα (και αλίμονο, ξέρω πόσο τετριμμένο ή παρωχημένο μπορεί να ακούγεται κάτι τέτοιο), που το μόνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι θυμάμαι την πρώτη φορά που τους άκουσα, λίγα χρόνια μετά τη διάλυσή τους (καθότι λόγω ηλικίας δεν τους πρόλαβα στο άνθος τους) και ένιωσα ότι ο τύπος που τραγουδούσε, είχε ανακαλύψει ένα μεγάλο μυστικό που ήταν διατεθειμένος να καρφώσει στεγνά, παρόλο το κόστος.

Χρόνια μετά, νιώθω το ίδιο κάθε φορά που ακούω ένα τραγούδι τους και σε μερικά μάλιστα, πατάω το skip στα γρήγορα, γιατί ακόμα με δυσκολεύουν να τα ακούσω.

Πότε ειρωνικά, πότε πικρά, σαρκαστικά, απεγνωσμένα, μίζερα, πάντα απέραντα μελοδραματικά (νομίζω τον μελοδραματισμό αυτόν έχω συναντήσει ξανά στον Rufus Wainwright), με μια σχεδόν οπερατική διάθεση απέναντι σε ό,τι συνηθισμένο τελικά έλεγαν.
Αδιέξοδες αγάπες, αδυναμία κατανόησης της ζωής, αίσθηση αποξένωσης, απελπισία, η εργατική τάξη, ο έρωτας. Όλα είχαν κάτι το τελεσίδικο: “το λέμε και το εννοούμε” - δεν αστειεύονται. Ναι, όλα είναι τόσο βαρετά, δύσκολα, ανυπόφορα. Κι εγώ πνίγομαι τόσο...

Ο Morrissey ίσως είναι από τους λίγους ανθρώπους που αποενοχοποίησαν το δυσθεώρητο πνεύμα τους και την εξυπνάδα τους. Δεν κρύφτηκε, δεν ισχυρίστηκε ότι είναι σαν τους άλλους. Μα, αφού είναι καλύτερος. Είναι τόσο προφανές.
Ακόμα κι αν διαφωνείς, δεν μπορείς παρά να εκτιμήσεις αυτή τη θρασεία ειλικρίνεια.

Οι Smiths, βέβαια, σημαίνουν για πάρα πολύ κόσμο μια ολόκληρη εποχή, ή έστω, ένα ολόκληρο βίωμα, μια μουσική επένδυση που έχει στοιχειώσει και διαποτίσει τα πάντα, ακόμα και μετά από τόσα χρόνια. Όσοι τους αγαπάμε, είμαστε αφοσιωμένοι, με παραδειγματική τυφλότητα και ολίγη από εστετισμό, όπως ταιριάζει στον βαριεστημένο και πικραμένο πρίγκιπά μας, τον Morrissey.

Το μέγα μυστήριο της σεξουαλικότητάς του γινόταν μεγαλύτερο από την οξύτητα των στίχων του, όπου ο καθένας μπορούσε να διαβάσει τις δικές του νύχτες, τις δικές του φωνές και απελπισίες.

Ο Johny Marr και ο Stephen Patrick Morrissey ένωσαν τις δυνάμεις τους την άνοιξη του 1982 και τίποτα στη μουσική δεν θα ήταν πια το ίδιο. Το ποιητικό ντελίριο του Morrissey βρήκε το ιδανικό του ταίρι στις αγωνιώδεις και δεξιοτεχνικές μελωδίες του Marr. Το Hand in Glove, το πρώτο single που κυκλοφόρησαν, δημιούργησε την αναμενόμενη αίσθηση (με έναν στίχο όπως The sun shines out of our behinds, τι να περιμένει κανείς;)

και ο πρώτος δίσκος τους, που έφερε το όνομά τους, κατάφερε να πετύχει και στις πωλήσεις. Τα εξώφυλλά τους, οι ιστορίες για την ασφυξία της αγγλικής επαρχίας και την απελπισία των ευαίσθητων μέσα στην ομίχλη σε συνδυασμό με τον άκρατο ναρκισσισμό του frontman τους, έκαναν τους Smiths σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης εποχής, μιας Βρετανίας που ζούσε τη Θάτσερ και φυσικά, την αδιάλειπτη λατρεία προς τη βασιλική οικογένεια.

Πέρα, όμως, από τη Βρετανία, τι ήταν αυτό με το οποίο μπορούσε να ταυτιστεί και κάποιος που δεν ξυπνάει κάθε μέρα με τη μουντίλα και την ομίχλη πάνω από το κεφάλι του; Πέραν του προφανούς επιχειρήματος της εφηβείας, η προσωπική μου εκτίμηση (και αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη) ύστερα από τόσα χρόνια, είναι η αλήθεια των λόγων τους. Παρόλο τον ναρκισσισμό του Morrissey, ήταν πάντα έντιμος τόσο απέναντι σε αυτόν, όσο και απέναντι στα όσα αυτός του προκαλούσε. Smiths βέβαια δεν ήταν μόνο εκείνος – ο Marr, ο Andy Rourke και ο Mike Joyce, ήταν εξαίρετοι μουσικοί που συμπλήρωναν ιδανικά την ομάδα. Εκείνος, όμως, φρόντισε να δημιουργήσει, να τροφοδοτήσει και να διατηρήσει τον μύθο του (σχεδόν) ασέξουαλ ρομαντικού, βαριεστημένου πλην όμως αιχμηρού νεανία. Λάτρης του Όσκαρ Γουάιλντ, μπορούσες να τον φανταστείς βουτηγμένο στα βιβλία του, σε ένα δωμάτιο του πατρικού του, να σκαρώνει μεγαλεπήβολα σχέδια που ήξερε πως δεν θα πραγματοποιήσει – κάπως σαν και σένα όταν ήσουν 16 χρονών.

Οι Smiths, που διάλεξαν για όνομά τους αυτό το τόσο κοινότυπο επίθετο (σαν να λέμε Οι Παπαδόπουλοι), που έδειχνε ακριβώς αυτή την ποιότητα του καθημερινού ανθρώπου που ήθελαν να έχουν – ότι είναι συνηθισμένοι, δεν αποτελούν κανένα εκπληκτικό φαινόμενο- μπόρεσαν να κάνουν την κοινοτοπία των ανθρώπινων συναισθημάτων ένα ταξίδι στο ανεξήγητο. Ο χάρτης των βασάνων, σαν το σώμα που μαρκάρεται διαρκώς από τα όσα του συμβαίνουν, γέμισε δάκρυα αλλά και ειρωνεία στα επιδέξια χέρια του συγκροτήματος.

Τα τραγούδια των Smiths, πέρα από τη μιζέρια για την οποία πολλοί τους κατηγορούν, το σημαντικότερο θεωρώ ότι είναι η ειρωνεία τους, το χιούμορ – οξύ και αδιόρατο, υποδόριο και in-your-face, δεν μπορείς να το παραβλέψεις. Κάθε φορά που ακούω ένα τραγούδι τους, βλέπω κάτι άλλο. Θα μου πεις, δεν είμαι πια 16, όπου όλα αποκτούσαν τεράστιες διαστάσεις, ούτε καν 19, με αλκοολικά απογεύματα και αμετακίνητες προσδοκίες. Η τραγικωμωδία της καθημερινότητας παραμένει, όμως - εξακολουθεί ακόμα, ίσως τώρα ακόμα πιο επιτακτική. Αυτό μπόρεσαν να το μεταφέρουν οι Smiths και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει, όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Η διάλυση των Smiths ήταν ίσως αναπόφευκτη (όπως και εκείνη των Joy Division, ανεξαρτήτως του θανάτου του Ian Curtis) και ήταν φυσικά εσωτερική. Ενδόρρηξη και όχι έκρηξη. Ο κύκλος έκλεισε, όχι όμως οριστικά. Στο μεταξύ, εκατοντάδες παιδιά σε όλο τον κόσμο πέρναγαν τα απογεύματά τους ζηλεύοντας αυτές τις μελωδίες και τους στίχους – οι Radiohead, οι Blur, οι Gene, οι Suede, αλλά και οι Starsailor, οι Coldplay και οι Organ, είναι μόνο μερικοί από αυτούς που επηρεάστηκαν από τη μουσική τους και δηλώνουν την αγάπη τους.

Gasping – but somehow still alive

This is the fierce last stand of all I am

Gasping- dying, but somehow still alive

This is the final stand of all I am

Please keep me in mind

Essential Listening:

What difference does it make?

Some girls are bigger than others

I started something I couldn't finish

Rubber ring

There is a light that never goes out (Cover από τους Nada Surf)

Big mouth strikes again (Cover από τους Placebo)

Υ.Γ. Αν και δεν μιλάμε πια, νιώθω μια παρόρμηση να αφιερώσω το κείμενο αυτό στον Γ., άοκνο συζητητή για τους Smiths και βαθύ τους γνώστη. There's more to life than books, you know, but not much more.